EDSA people power commemoration

Pebrero 25, 2015

Ipaduso ang Katungod sa Kaugalingnan (Soberanya) sa Katawhang Pilipino!

Mukabat na’s halos 3 ka dekada ang milabay human malumpag ang diktadoryang pangagamhanan ubos sa rehimen ni Marcos, ug sa adlaw karon (Pebrero 25) kini nahitabo. Karon ang pagpahinumdum sa pila ka dekadang pakigbisug sa katawhang Pilipino sa paghandom ug pagpanday sa “Demokrasyang Bayan”, ang pakigbisug sa katungod para sa malinawon ug taas nga kalidad nga kinabuhi. Apan human ang EDSA People Power, human makab-ot ang giingong Demokrasya, komusta naman tang mga Pilipino karon?

Isip gawasnong nasud nga adunay kaugalingnan o soberanya, interes sa bagang katawhan ang pagdumala sa gobyerno, nasudnong patrimonya ug ekonomiya. Apan adunay nag-urong nga hulga sa soberanya karon, usa niini ang Enhanced Defense Cooperation Agreement (EDCA) o kasabutan tali sa Pilipinas ug Estados Unidos giingong kabahin sa pagpakusog sa depensa ug hugot nga panagtambayayong sa duha ka nasud sa hisgutanan sa militarismo. Apan ang dakong katuyuan niini mao ang pagtugot sa Amerika nga magtukod ug mga base militar diri sulod sa nasud! Usa ka dakong hulga sa nasud ug sa katawhan. Ang presensya sa mga sundalong kano ubos sa Visiting Forces Agreement (VFA) ni-resulta’g mga dili maayong panghitabo. Nagka-grabi ang prostitusyon sa mga lugar hain nahimutang ang mga base militar ug muabot pa gani kini sa mas grabi pa nga pag-abuso sa mga kababaenhan susama sa mga kaso sa pagpanglogos ug pagpatay, usa niini si Nicole sa Subic Rape Case niadtong 2005 ug niaging tuig lang nga mao si Jennifer nga gipatay human masakping usa ka transgender. Samtang walay kasiguraduhan kung mahatagan ba’g saktong silot ang mga sundalong kano bisan pa ma’g na-konbikto na kini. Dakong hisgutanan pud sab karon ang trahendya sa Mamasapano kung hain nakalas ang kinahuhi sa 44 ka Special Action Force(SAF) ug kung hain napamatud-an nga dikta kato nga operasyon sa US ug walay tibuok kasayuran ang atong gobyerno sa maong operasyon. Na-ong-ong ang Bangsamoro Basic Law (BBL) o ang panagsabot tali sa gobyerno ug Moro Islamic Liberation Front(MILF) nga para sa kalinaw, kay lagi tungod sa insidente sa Mamasapano, walay kooperasyon gikan sa gobyerno nga adunay operasyon nga mahitabo sulod sa teritoryo sa giilang mga rebelde, hinungdan nga nagkagubot napud sab. Samtang, wala man lay gihimong aksyon para papanubagon ang US sa kalimbigitan niini sa operasyon, tataw gyud ang kahadlok sa atong gobyerno didto sa US.

Subay niining mga panghitabo, tataw nga dili gyud magka-pareho ang interes natong mga Pilipino ug sa US, kay ang pinaka-rason nga naa sila diri’s nasud, gusto niyang kab-oton ang pinaka-dako nga merkado mao ang Asya, ug sa Pilipinas siya manukad. Gibantayan pud sa US ang China isip pinaka-kompetensya niya sa negosyo karon. Ug mismo ang Pilipinas nga iyang neyo-kolonya kung hain iyang merkado ug huthutanan sa mga hilaw nga materyales para sa iyang produkto ug negosyo. Interes sa US nga magpabilin ang hegemoniya o pinaka-makagagahum sa hisgutanan sa politika ug ekonomiya sa tibuok kalibutan, andam kini nga makig-gubat sa ngalan sa gahum. Angay gyud babagan ang EDCA ug ibasura na ang VFA kay peligro kini nga mga kasabutan para sa Pilipinas ug sa mga katawhan.

Ug lain pa! Ang Charter Change (Cha-Cha) giluto napud sab, usa kini ka dakong hulga sa atong soberanyang katungod. Kung kini mapa-pasar, adunay mga pag-usab sa mga mahinungdanong probisyon sa Konstitusyon. Ubos sa globalisasyon, gi-tugutan sa gobyerno ug 100% pagbinayluay sa mga produkto sulod-gawas sa nasod (free trade). Gitugutan pud sab ang mga langyawng mamuhunan og dagkong korporasyon para diri na mismo mag-negosyo, ubos sa programa ni PNoy nga Public-Private Partnership (PPP). Buot usbon ang Article XII (Nasudnong Patrimonya ug ekonomiya), tablang itugyan sa gobyerno ang atong teritoryo ug ang mga bahandi ngadto sa mga langyaw. Ma-lugi ang mga local nga negosyante ug mapapha ang mga gagmayng manindahay nga Pilipino.

Nagpakita ang kini nga polisiya sa sitwasyon sa mga vendors sa syudad partikular sa may E-mall, South Bus Terminal, P.Del Rosario, Panganiban, Jones Ave., Colon, Carbon, ug nagka-daghan pa ang gipang-clearing o demolish. Gi-aganid ang clearing sa mga gagmayng manindahay sa mga kadalanan para sa pagtukod sa mga commercial building ug mga malls sa syudad, dili na sila kinahanglan nga maninda, ubos sa mantra ni Mayor Mike Rama nga “Limpyuhon ang hugaw, hapsayon ang gubot, ug pahumuton ang baho”, apan, ang mga kabos ang iyang gi-pasabot nga hugaw, gubot ug baho! Tabla nga gihikaw ug hikawan kita’s atong katungod sa panginabuhian para maka-sugakod sa pang-adlaw-adlaw nga gastuson bisan paman nga grabi ug nagkamahal ang mga panaliton, kuryente ug tubig. Mao nga dili ta maka-basol nga mu-sulod sa mga iligal ug dili produktibo nga mga buluhaton ang mga tao, naa puy uban nga maghikog nalang sama sa nasinati ni Artemio Javieng usa ka manindahay ug DVD sa may Jones Ave human gi-demolish ug gi-kumpiskar iyang mga paninda niadtong niaging buwan. Inubanan pa sa mga nagka-daiyang demolisyon sa mga komunidad sa syudad nga walay tarong relokasyon sama sa nahitabo sa taga Warwick Barracks, Carbon nga nahimo nalang parking lot karon, ug hangtod karon wala gyud nahatagan ug desenteng relokasyon, nag-antos sa barong-barong sa usa ka luna sa Inayawan, sobra’s usa ka tuig na human sila gipapha sa Carbon. Lain pa, sa mga kaigsuonang mga mananagat nga halos walay kasiguraduhan kung anaa ba silay makuha pa sa dagat, kini tungod pud sa mga commercial fishing o dagkong panagatan sa mga langyaw’ng negosyante nga nag-tukmod sa mga mananagat nga magbuhat nalang ug iligal para lang gyud nga naay makuha sa dagat. Gihinay-hinayan pud sab ug kural ang mga hunasan para kuno adunay maka-sagang sa mga dagkong bawod kung adunay kalamidad, apan kini usa lamang ka pag-pangilad, gigamit og gamiton kining mga yutaa para sa mga proyekto sa pribadong sector sama sa mga resorts ug uban pa. Sa Sitio Mangal, Punta Engano, Lapu-Lapu, wala na ka-panagat ang mga mananagat didto tungod kay wala na sila tuguti sa Sta. Lucia Land Inc. nga musulod niadto pang niaging Pebrero 5 lang ug hangtod karon. Mukabat sa 300 ka pamilya ang nag-puyo sa maong lugar ug 99% niini nagsalig ra sa dagat. Nagka-daghan pud sab ang mga walay trabahong produktibo ug regular, kadaghanan naa sa kontraktwal kung hain walay benepisyo, barato dili-makiangayon ug maka-buhi; ug kuwang-kuwang nga sweldo. Nagka-daghan pud sab ang out-of-school nga kabataan gumikan sa sobra ka mahal sa mga bayrunon sa skwelahan, mao nang mapunta na lang sa mga dili maayong buhat sama sa drugas ug sayong ka-minyuon. Halos wala nay kontrol ang gobyerno sa atong ekonomiya karon, unsa pa kaha ug mapa-pasar ang EDCA ug Cha-Cha? Bulto sa produktibong sector nga mao ang tiunay nga nag-hago ug nagpa-dagan sa ekonomiya ang maong dakong apektado niini.

Apil pud sab nga mahilab-tan ang Article XIV (Edukasyon, Agham at teknolohiya, Sining, Kultura, at Palakasan) kung hain tugutan ang mga langyaw nga muomol sa atong pang-huna-huna pina-agi sa pag-kontrol sa edukasyon, mass media ug advertising companies ug uban pa. Buot ipasabot niini, hulga niini ang orihinal nga kultura sa mga Pilipino, diri mismo sa Pilipinas. Hinay-hinay nga mapapha ang atong nasudnong kultura ug maumol ang maka-langyaw nga pang-huna-huna.

Ang mga probisyon nga buot usbon sa Cha-Cha, unod niini ang mga hisgutanan sa opurtunidad nga maka-gamit o makabenepisyo sa natural nga bahandi para sa kalamboan natong mga Pilipino ug ang seguridad para kini magpabiling tunhay nga para ra gyud kanato.

Dakong kwesyon niini kung aduna ba gyuy tiunay nga kagawasan ang Pilipinas, kung nag-silbi ba gyud ang gobyerno sa interes sa bagang masa. Kung epektibo pa ba gyud ang atong Konstitusyon nga giilang makinasudnon, demokratiko, para sa katawhan ug dili sa mga langyaw. Ug labaw sa tanan, andam ba ang mga katawhang Pilipino sa mamahimong epekto niini. Bisan pa man nga wala pa kini mapa-pasar, tataw na nato nga nahitabo na gyud ning mga problemaha sa kasamtangan. Unsa nalang kaha ang mamahimong dagway sa Pilipinas kung kining EDCA ug Cha-Cha opisyal na gyung ipa-pasar. Angay pa ba kaha nga tawagon ang nasod nga Pilipinas nga para natong mga Pilipino?

Taas na kaayo nga panahon nga ang Pilipinas nga atong nasud nagpa-ulipon. Walay silbi ang gobyerno kung dili kini mag-silbi sa iyang katawhan, obligasyon nila kini diri nato. Tataw nga ang Administrasyon ni PNoy mas gipa-labi ang mga langyaw kaysa kanatong mga kabos o bagang katawhan. Busa manawagan kita nga organisahon ug hiusahon nato ang atong interes ug kaugalingon para lumpagon ning kasamtangang sistemang dili makiangayon ug dili patas para sa tanan.

Manglimbasug ug makigbisug kita para sa atong katungod sa Soberanya ug Nasudnong Demokrasya.

Dignidad, Kinabuhi ug Katungod, Angkunon!!!